Het eerste leerjaar is voor vele kindjes een grote stap. En niet alleen voor hen, ook voor de mama’s en papa’s is het een spannend moment. Hoe bereid je je zoon of dochter erop voor? En moet hij of zij al kunnen lezen voor 1 september? Juf Anouk vertelt!
Onze gaste van vandaag is juf Anouk. Ze geeft les in het eerste leerjaar en is dus ook de geknipte persoon om iets over die grote stap te vertellen. Stel jezelf eens kort voor, Anouk, en vertel ons wat je zo leuk vindt aan het eerste leerjaar.
Ik geef ondertussen al 7 jaar les aan kindjes in het eerste leerjaar. En dat doe ik nog altijd met heel veel passie. Dat heb ik vooral aan de kindjes zelf te danken: ze zijn ongelofelijk enthousiast. Ze willen bijleren en nieuwe dingen ontdekken, wat hen enorm dankbaar maakt. Daar geniet ik elke dag opnieuw van.
Krijg je veel tekeningen van de kindjes?
Enorm veel! Die hangen niet alleen in de klas, maar ook bij me thuis. Voor de kinderen is dat een manier om hun dankbaarheid te uiten. En als juf is het een extra bevestiging dat je het goed hebt gedaan. Het toont dat je kindjes graag naar de klas komen en graag van je leren.
Welk vak geef je het liefste?
Eigenlijk geef ik elk vak graag. Hen leren lezen in het bijzonder, omdat het voor de meeste kindjes echt iets nieuws is. Rekenen hebben ze vaak thuis of in de kleuterklas al geoefend, maar lezen nog niet. We beginnen dus samen van nul.
Rekenen, leren lezen, schrijven of knutselen: het is altijd anders. Dat zorgt dan ook voor heel wat afwisseling in onze job. Ik sta elke ochtend met veel goesting op om aan het werk te gaan. Als juf is dat enorm belangrijk, want geloof het of niet: je kinderen voelen dat meteen. Als jij met het verkeerde been uit bed stapt – wat iedereen wel eens overkomt – hebben ze dat snel in de mot.
Gelukkig zijn kinderen daar enorm flexibel in. Je kan hen gewoon uitleggen dat je niet zo goed hebt geslapen en dat je daarom misschien iets minder vrolijk bent. Ze reageren daar altijd heel lief en begripvol op. Net zoals wanneer je een keertje boos bent geweest. Je gaat naar huis met een slecht gevoel, maar de volgende dag zit iedereen daar opnieuw om jou én zichzelf een nieuwe kans te geven. Dat vind ik heel mooi.
Hoe ziet een dag in het eerste leerjaar eruit?
We starten onze dag door ‘goedemorgen’ te zeggen tegen elkaar. Dan hebben we over welke dag het is, bespreken we het weer en het seizoen en daarna houden we meestal nog een kort babbeltje.
Dat vind ik zelf heel gezellig, zeker op maandag. Dan kan je het even over hun weekend hebben. Is er iets ergs gebeurd in de wereld, zoals de oorlog in Oekraïne nu? Dan proberen we daar voorzichtig een gesprekje over te voeren. De kinderen zijn wel jong, maar je merkt dat ze toch al veel vragen hebben. Op die manier kunnen we het toch even hebben over de dingen waarmee ze zitten.
Daarna begint de les. Dan lezen we, oefenen we nieuwe woordjes of houden we een rekenlesje. In het algemeen zorgen we ervoor dat alles wat belangrijk is op het vlak van rekenen, lezen en schrijven in de voormiddag gebeurt. De namiddag houden we luchtiger, want dan zijn de batterijtjes vaak leeg. Gaat jouw kindje binnenkort naar het eerste leerjaar? Dan zal je merken dat ze aan het einde van de dag heel erg moe zijn. Gelukkig wennen ze na verloop van tijd wel aan dat nieuwe ritme.
In de 3de kleuterklas zijn ze vrijer om te spelen en hoeven ze niet lang stil te zitten op een stoel. Die overgang naar het eerste leerjaar is volgens mij soms best pittig voor de kindjes, niet?
Ik moet eerlijk zeggen dat de sprong ontzettend groot is. In de kleuterklas hebben ze de keuze: ga ik vandaag werken of ga ik spelen? Die keuze is er in het eerste leerjaar niet meer. Na de les wordt er wel gespeeld, maar aan het einde van de dag moeten ze wel nieuwe dingen geleerd hebben. Ik merk dat september en oktober voor veel kinderen zware maanden zijn. Vanaf november zijn de meesten gewend aan het nieuwe ritme. Kinderen zijn ongelofelijk flexibel en leren heel snel.
We zorgen er ook voor dat we de lessen zo speels mogelijk geven. We gebruiken bijvoorbeeld vaak handpoppen. We houden het bewust luchtig. Die kindjes moeten nog zoveel jaren naar school gaan en lessen volgen. Het zou bijzonder jammer zijn, als ze dat in onze klas al beu zijn.
Je hoort het vaak dat kinderen schoolmoe zijn. Ik ben blij om te horen dat dat in het eerste leerjaar nog niet het geval is?
Soms zijn er kindjes die aan het begin van het schooljaar zeggen dat ze terug naar de kleuterklas willen, maar dat zijn uitzonderingen. De meeste kinderen lopen na verloop van tijd toch warm. Of ze willen zelfs tijdens de vakantie al graag terug naar school, dat horen we ook vaak van ouders.
Volgens mij houden de meeste kinderen ook van die routine en dat vaste schema: mama gaat werken, papa gaat werken en ik ga naar school. Iedereen doet zijn eigen ding. Bovendien weten de kindjes ook dat hun dag gevuld zal zijn en ze zich niet zullen vervelen. En natuurlijk zien ze heel wat vriendjes terug die ze de hele vakantie moesten missen.
Je zei dat lezen voor de meesten iets helemaal nieuws is. Worden ze erop voorbereid in de kleuterklas?
Er wordt zeker aan gewerkt, al is het op een meer vrijblijvende manier: ze mogen kiezen of ze ermee aan de slag gaan of niet. De juf of meester zal hen op een speelse manier laten omgaan met letters. Zo krijgen ze bijvoorbeeld een kaartje met letters op die ze dan moeten namaken met stempels of stickers. Ze gaan dus nog niet met woorden aan de slag, maar leren de lettertjes spelenderwijs kennen.
Emma gaat binnenkort naar de tweede kleuterklas en is gefascineerd door lettertjes. Ze kan haar naam al schrijven, maar spiegelt wel. Is dat een probleem als je naar het eerste leerjaar gaat?
Helemaal niet, veel kindjes doen dat. Sommigen kunnen zelfs hun naam nog niet schrijven en dat is geen enkel probleem. We starten echt van nul en blijven oefenen. In bijna alle gevallen komt het goed. Iedereen doet het gewoon op zijn of haar tempo.
Ik denk dat vele ouders daar een beetje stress voor hebben en thuis al veel willen oefenen. Raad je dat aan of net niet?
Het is inderdaad voor iedereen spannend: voor het kind én de ouders. Zoals je zegt willen vele ouders al oefenen op het schrijven, maar eigenlijk hoeft dat helemaal niet.
Hoe je het ook draait of keert, kinderen willen echt leren lezen en schrijven. Wat ik denk dat het belangrijkste is dat je als ouder op dat moment doet? Je kind geruststellen. Je kan oefenen als hij of zij ernaar vraagt. Leg hen uit dat de juf hen het binnenkort zal leren. En bevestig dat het helemaal oké is als het nu nog niet lukt. Er zijn zoveel kinderen die denken dat ze alles al moeten kunnen voor ze naar school gaan. Dat creëert enorm veel stress, terwijl dat helemaal niet hoeft.
Als Emma zelf vraagt hoe ze haar naam schrijft, wil ik aan haar vraag voldoen en schrijven we haar naam samen. Is dat een goed idee of niet?
In dat geval wel, want dan is zij vragende partij om iets bij te leren. Maar vraagt je kind er helemaal niet naar? Dan zou ik er niet aan beginnen en die taak overlaten aan de juf of meester. Ik denk dat je op die manier de druk bij jezelf als ouder ook verlaagt.
Ik stel de ouders aan het begin van het schooljaar ook gerust: het begin van leren lezen is pittig en moeilijk. Het is echt een proces van vallen en opstaan. En ja, soms denk je misschien dat je kind nooit zal kunnen lezen, al komt het meestal goed. Ook op die momenten is het belangrijk om rustig te blijven. Zodra ze in het eerste leerjaar zitten en taakjes meekrijgen kan je wel 5 of 10 minuutjes per dag samen oefenen.
Vraag je voor het zover is gewoon af: wat heeft mijn kind nodig? Heeft hij het nog nodig om te spelen? Of geeft hij zelf aan dat hij iets wil bijleren? Je wil je kindje niet schoolmoe maken voor hij is gestart.
Als je kind interesse toont in leren lezen of schrijven, wat kan je als ouder dan thuis doen?
Hele eenvoudige dingen, die de meeste ouders eigenlijk al doen. Voorlezen bijvoorbeeld. Je kindje wil lezen maar kan het nog niet, wat enorm frustrerend is. Neem het van hem over en leg uit dat jullie dat binnenkort samen zullen doen.
Kijk ook eens rond op straat: de hele wereld staat vol met letters. Toon ze. Hou het gewoon heel onschuldig en luchtig.
Een extra tip die ik wil meegeven aan ouders van kindjes die binnenkort in het eerste leerjaar starten: laad samen met je kindje enkele keren zijn boekentas in. De meeste kinderen hebben geen idee wat ze bij hebben. Als je dan vraagt om iets uit hun boekentas te nemen, hebben ze geen idee wat het is of waar het zit. Laat staan hoe ze het na de schooldag weer in hun boekentas krijgen. Een kind dat weet wat er in zijn boekentas zit, heeft veel meer zelf zelfvertrouwen. En dat heeft het nodig, want alle kindjes zijn zo onzeker bij de start.
Toont je kindje interesse in letters? En wil je graag samen aan de slag met de voorbereidende leesvaardigheden? Dan heeft De Taaltoren speciaal voor jullie iets leuks ontwikkeld: Leesbubbels!
Deze interactieve, verhalende speelbox zit vol met concrete opdrachten rond letters en taal. Er zit zelfs een bellenblaas in! Klinken de twee letters of klankjes die mama of papa zegt hetzelfde? Dan mag je een bel blazen! Bestel jullie Leesbubbels nu via deze link.
Veel speelplezier!
Janne